Dünya Tarihinde Ticaret

Dünya tarihinin başat etkileşim unsurlarından kültürler arası ticaret, en basit takas biçimlerinden sömürge imparatorluklarına kadar çok farklı biçimlerde tezahür etmiştir. Curtin, bu serüveni, tarım devrimiyle tarih sahnesine çıkıp sanayi devrimine kadar varlıklarını sürdüren ve ticaret aracıları olmakla kalmayıp kültürler arası etkileşimin öncülüğünü de yapan ticaret diasporaları temelinde inceliyor. Bu topluluklar, Asur ticaret diasporalarından Maya medeniyetine, Yeni Culfa'daki Ermeni tüccarlardan İpek Yolu'na ve Kuzey Amerika kürk ticaretinden Doğu denizlerinde ticaret yapan imtiyazlı Avrupa şirketlerine kadar geniş bir düzlemde ele alınıyor. Tüccar sınıfının farklı kültürlerde nasıl algılandığı, dinlerin yayılmasında ticaretin etkisi, ticaretin modelleri, medeniyet düzlemindeki karşılıkları, aracıları ve lingua francaları gibi konular da kitapta kendine yer buluyor. Batı'nın coğrafi keşiflerle birlikte Doğu ticaretinde mutlak hakim olduğu yargısını sorgulayan yazar 1740'lara kadar bölge ticaretinde Asyalıların daha etkin olduğunu gösteriyor. Dünya çapındaki bu uzun serüvenin layıkıyla anlaşılmasına önemli bir katkı sağlayan ve ilk baskısını Kültürler Arası Ticaret adıyla yapan bu kitap şimdi Dünya Tarihinde Ticaret adıyla okurla yeniden buluşuyor. Curtin'in çalışması, kapsamı itibarıyla bilhassa kıymetlidir zira birçok tarihçinin yalnızca bir kesitine odaklandığı bir konuda tarihsel süreci kapsayan bir perspektif sunuyor. Curtin'in incelemeleri hepimiz için yeni şeyler söylüyor. Çığır açıcı ve ilham verici bir eser.