Hayalin Derinlikleri A'mâk-ı Hayal

II. Meşrutiyet devrinin önde gelen İslâmcı
fikir adamlarından Şehbenderzâde Ahmed
Hilmi'nin eserleri arasında ayrı bir yeri olan
A'mâk-ı Hayâl, bu dönemde Osmanlı
toplumunda yeni yeni görülmeye başlayan
materyalist görüşe karşı kaleme alınmış tezli
bir eserdir. Bütün eser boyunca ruh ve
kâinatın sırrı, yaratılışın gayesi araştırılarak
maddeci görüşün sığlığı ve insanı saadete
ulaştırmakta yetersiz kaldığı ortaya konur.
Buna göre, kâinatta olan biteni anlamak ve
hadiseleri doğru değerlendirmek için
vahdet-i vücûd fikrinin iyi bilinmesi
lâzımdır. Bu yüzden birçok defa basılan eser
tasavvufa meraklı olanlarca çok
okunmuştur. Ayrıca Ahmed Hilmi'nin bütün
fikirleri burada özetlenmiş olduğundan, eser
onun temsil ettiği fikirleri tanımak
bakımından da önemlidir. Kitap, yazarın
muhayyile zenginliği yanında tasavvuf ve
felsefedeki vukufunu ve bunu ifade
etmedeki kabiliyetini de ortaya koymakta,
birtakım teşhisler ve ruhî hallerle
tasavvufun, enbiyanın, evliyanın sırları ve
çeşitli halleri hayaller içinde anlatılmaktadır.