Mülteka

Mülteka’l-Ebhur, Osmanlı âlimi ve fakihlerinden İbrahim el-Halebi’nin el-Muhtâr, Kenzü’d-Dekâ’ik ve el-Vikâye ile birlikte dördüncü asır Hanefî muhtasar geleneğini en iyi şekilde yansıtan Ahmed b. Muhammed el-Kudûrî’nin el-Muhtasar’ını esas almak suretiyle kaleme aldığı güzide eserdir. Bu kıymetli eser yazıldığı günden günümüze değin çok ilgi görmüş okunmuş ve okutulmuştur. “MÜTÛN-İ ERBAA” Hanefi mezhebinde “mütûn-i erbaa” olarak bilinen müteahhirun devri Hanefî âlimleri arasında meşhur olan dört güzide eser vardır. Bunlar:

• Abdullah b. Mahmûd el-Mevsılî (ö. 683/1284) tarafından kaleme alınan “el-Muhtâr” adlı eseridir. Ebû Hanîfe’nin görüşleri esas alınarak yazılmış bir muhtasardır. Yine müellifi tarafından “el-İhtiyâr li-Ta‘lili'l-Muhtâr” adıyla şerh edilmiştir.
• Ebü’l-Berekât en-Nesefî (ö. 710/1310) tarafından kaleme alınan “Kenzü’d-Dekâ’ik” adlı eseridir. Üzerine 30 civarında şerh yapılmıştır. En meşhurları şunlardır;
• Tebyînü’l-Hakâ’ik -Fahreddin Osman b. Ali ez-zeyla‘î (ö. 743/1342).
• Remzü’l-Hakâ’ik -Bedrüddin el-Aynî (ö. 855/1451).
• Mustahlasu’l-Hakâ’ik -Ebü’l-Kâsım es-Semerkandî (ö. 888/1483’ten sonra).
• el-Bahru’r-Râ’ik -Zeynüddin İbn Nüceym (ö. 970/1563).
• Şerhu Kenzi’d-Dekâ’ik -Molla Miskîn (ö. 954/1547).
• Muzafferüddin İbnü’s-Sââtî (ö. 694/1295) tarafından kaleme alınan “Mecma‘u’l-Bahreyn” adlı eseridir. Kudûrî’nin el-Muhtasarı ile Ebû Hafs Necmeddin en-Nesefî’nin el-Manzûmetü'n-Nesefiyye’si esas alınarak telif edilmiştir.
• Tâcüşşerîa (Burhânüşşerîa) (ö. 709/1309) tarafından kaleme alınan “Vikâyetü’r-Rivâye” adlı eseridir. Tâc’ın torunu Sadrüşşerî’aVikâye’yi ihtisar edip en-Nukâye adıyla yeni bir eser yazmıştır. Molla Aliyyü’l-Kârî, Nukâye’yi Fethu Bâbi'l-İnâye adıyla şerh etmiştir.